صفحه صافی جز وسایل اساس آزمایشگاه اندازه گیری است که میتوان برای موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:
1-انجام عملیات اندازه گیری روی آن ( به عنوان میز اندازه گیری )
2-کنترل تختی سطح قطعه کار با روش دوده مالی ( به عنوان وسیله کنترل )
3-کنترل مستقیم سطح قطعه کار ( به عنوان وسیله مرجع )
صفحه صافی چدن : چدن خاکستری به حالت متراکم ریخته گری شده است و با عملیات براده بر داری و شابر کاری سطح آنها را صاف می کنند .
برای اینکه وزن صفحه صافی ها زیاد سنگین نباشد، قسمت پشت آنها را تو خالی طراحی می کنند و به منظور افزایش استحکام در مقابل تغییر شکل ، پرده های شبکه بندی شده ای در زیر آنها تعبیه می کنند .
به منظور کنترل تختی سطوح بزرگ مثلا راهنمای ماشین های ابزار از صفحه صافی های متحرک استفاده می شود . در این حال صفحه صافی را بر روی سطح کار حرکت می دهند.
صفحه صافی گرانیت : صفحه صافی آزمایشگاهی معمولا از این جنس می باشد ، همچنین میز دستگاه ها و ماشین های اندازه گیری را از گرانیت تهیه می کنند ، زیرا از نظر پرداخت سطح فوق العاده دقیق بوده ، در مقابل تغییر مقاوم هستند و تغییر شکل نیز نمی دهند ، از معایب آنها میتوان شکننده بوده آنها را نام برد .
گرانیت بهترین ماده برای صفحه صافی است که به راحتی نیز در طبیعت قابل دسترس است .
اغلب انواع آنها دارای خواص زیر هستند :
1-مدول الاستیسه 39200-64700 N/mm2
2-سختی 6-7در مقیاس Mohr
3-بدون قابلیت مغناطیس شدن و هدایت الکتریکی
4-مقاوم به خوردگی در مقابل اسید
5-ضریب انبساط طولی پایین 5-7.5x10m/c
6-پایداری حرارتی 1.05-1.36
7-بدون دانه بندی نرم – هموژن و بدون خلل و فرج
8-به دلیل چگالی نسبتا بالا دارای جرم زیاد بوده قابلیت گیرایی ارتعاش رانیز دارد
نحوه ساخت صفحه صافی گرانیتی
گرانیت ماده ای است که به راحتی در طبیعت یافت می شود.
نحوه ساخت صفحه صافی به این صورت است که قله مناسب پس از آزمایش و مثبت بودن نتیجه نمونه از معدن استخراج شده به محل کارگاه حمل می شود و مراحل متعددی روی آن انجام می گیرد تا به ابعاد مناسب در آمده و ناصافی آن به حدود ۱۰۰ میکرون برسد .
از آنجا به بعد است که دقت کار بالا می رود و ناصافی باید به قدری تقلیل یابد تا مطایق استاندارد شده و به حد مطلوب خواسته مشتری برسد. این فرایند به وسیله hand lapping انجام گرفته و اندازه گیری به صورت مرحله به مرحله به وسیله تجهیزات الکترونیک خواهد بود.
این تجهیزات الکترونیک در واقع تراز های دیجیتالی دوقلویی هستند که به وسیله نرم افزاری که به آن مجهزند توان پردازش و همچنین ارائه نقشه از کل سطح و پستی و بلندی های روی آن را دارند.
بدیهی است تا مرحله نهایی و رسیدن به حد مطلوب ( Lapping و اندازه گیری ) باید تکرار شود .
نکته اساسی و مهم این است که محل کارگاه Lapping و اندازه گیری بایستی از نظر دما و رطوبت و ارتعاشات ناشی از فعالیت های محیط اطراف همچنین ذرات معلق دارای خواص و شرایطی همچون آزمایشگاه اندازه گیری باشد.
نحوه استقرار
اصولا نحوه استقرار صفحه صافی باید به گونه ای باشد که پایدارترین حالت با کمترین انحراف تامین شود.
بهترین حالت استقراربر سه نقطه می باشد که در صنعت نیز راه دستیابی به آن از طریق تماس صفحه با کره می باشد . لذا بهترین وسیله برای استقرار صفحه صافی استفاده از ۳ عدد پیچ تنظیم و ساچمه مناسب با وزن صفحه صافی می باشد و فاصله طولی مرکز تا مرکز ساچمه ها ضریبی از طول و عرض صفحه صافی است .
میز باید در شرایط مطلوب محیطی و در محلی که کف آن دارای سختی مناسب بوده از ارتعاشات به دور باشد مستقر شود .
نگهداری صفحه صافی
1. هر نوع وسیله اندازه گیری نیاز به تعیین دوره کالیبراسیون دارد که مدت این دوره بر حسب مصرف و خواسته مشتری و استاندارد های مربوط تعیین می شود. ولی نباید از یک سال تجاوز نماید.
2. در طول مدت کاربرد علاوه بر اطمینان از استقرار صحیح ، باید صفحه صافی گرانیتی راشستشو داده و آن را با واکس مخصوص صفحه صافی پرداخت کرد.
چنانچه صفخه صافی در طول زمان دچار افت گرید شده و دقت آن تنزیل یابد به راحتی امکان بازسازی و ارتقای آن موجود می باشد.
انواع صفحه صافی :
صفحه صافی ها را از نقطه کاربرد می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد :
- رده کارگاهی : این صفحه صافی ها دارای دقت سختی سطح پایین ( حدود ۰.۰۰۲ میلیمتر ) بوده و از آنها برای عملیات کاری در کارگاه های ماشین ابزار به عنوان میز کار و یا میز اندازه گیری استفاده می کنند .
- رده بازرسی و کنترل : این دسته از صفحه صافی ها دارای دقت تختی سطح بیشتری ( حدود ۰.۰۰۱ میلیمتر ) نسبت به رده کارگاهی هستند و بدین لحاظ در بخش بازرسی و کنترل قطعات از آنها استفاده می شود .
- رده آزمایشگاهی : صفحه صافی رده آزمایشگاهی وسیله کنترل ، وسیله مرجع یا سطحی دقیق برای انجام عمل کالیبراسیون است ، از این رو باید از دقت تختی سطح بالایی برخوردار باشد . دقت این گونه صفحه صافی ها در حدود ۰.۰۰۰۰۶ میلیمتر است .
صفحه صافی جزِء تجهیزات اساسی آزمایشگاه اندازه گیری و کارگاه های ساخت است. این وسیله در کارگاه های ساخت و قالب سازی به عنوان سطح مبنادر انجام عملیات خط کشی روی قطعات، کنترل تختی سطوح، کنترل مدوّر بودن میله ها، اندازه گیری قطعات کار و… هم چنین در آزمایشگاه های اندازه گیری نیز به عنوان سطح اساسی در عملیات اندازه گیری وهم چنین در دستگاه ها و ماشین های اندازه گیری برای استقرار قطعات کار،کاربرد دارد
جنس : صفحه صافی ها را از جنس فلزی و یا غیر فلزی تولید می کنند. نوع فلزی آن ها از چدن خاکستری که به حالت متراکم ریخته گری می شوند و با عملیات براده برداری سطح آن ها را پرداخت می نمایند. نوع فلزی آن در کارگاه و عملیات بازرسی مورد استفاده قرار می گیرد و نوع غیر فلزی آن، یعنی صفحه صافی های گرانیتی که از کیفیت سطح و دقت بالایی برخوردارند و در برابر سرما، گرما و رطوبت بسیار مقاوم هستند در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرند البته عیب این صفحه صافی ها شکننده بودن آن ها است .
شوند و برای آن که سبک وزن و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشند پشت آن ها را توخالی در نظر می گیرند. هم چنین پشت آن ها را شبکه بندی می کنند تا . تغییر شکل ندهند .
ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﻫﺎ، ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻧﺪازه، در اﺑﻌﺎد (cm×cm) ﺗﺎ (m×m) ﺳﺎﺧﺘﻪ می شوند.
ﻧﺤﻮۀ اﺳﺘﻘﺮار : ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﺎ ﺑﺪون ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﻧﻮع ﺑﺪون ﭘﺎﻳﻪ، ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً روی ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﻟﻴﮑﻦ در ﻧﻮع ﭘﺎﻳﻪ دار، ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً دارای ﺳﻪ ﭘﺎﻳﻪ و ﺑﻌﻀﺎً دارای ﭘﻨﺞ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ، روی ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. روش ﺗﺮاز و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﭘﻴﭻ : در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ دو ﻋﺪد ﭘﻴﭻ در ﻳﮏ ﻃﺮف و ﻳﮏ ﻋﺪد ﭘﻴﭻ در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺮار دارد. اﺑﺘﺪا ﺗﺮازی ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻔﮑﻴﮏ و ﻃﻮل ﻣﻨﺎﺳﺐ روی ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ و در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺧﻂ اﻟﻤﺮﮐﺰﻳﻦ دو ﭘﻴﭻ دﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﭼﺎر ﺗﺨﺖ و ﻳﺎ آﭼﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﭘﻴﭽﯽ را ﮐﻪ در ﻳﮏ ﻃﺮف ﻗﺮار دارد آن ﻗﺪر ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺎﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺣﺒﺎب ﺗﺮاز در وﺳﻂ و ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﺧﻂ اﺻﻠﯽ اﺳﺘﻮاﻧﻪٔ ﺷﻴﺸﻪ ای ﺗﺮاز ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .
رده ﺑﻨﺪی ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ : ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﻫﺎی ﮔﺮاﻧﻴﺘﯽ در ﭘﻨﺞ رده و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در رده ﻫﺎی ٣ , ٢ , ١ , ٠ , ٠٠ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ردهٔ ٠٠ دارای ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ و ردهٔ ٣ دارای ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ دﻗﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺻﻔﺤﻪ ﺻﺎﻓﯽ ﻫﺎی ﭼﺪﻧﯽ ﻧﻴﺰ در ﭼﻬﺎر ردهٔ،٠،١،٢و٣ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﮐﻪ رده ٠ ٔدارای ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ دﻗﺖ و ردهٔ ٣ دارای ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ دﻗﺖ اﺳﺖ.
نكات حفاظت و ایمنی
- از آن جا که صفحه صافی ها گرانیتی شکننده اند باید دقت نمود تا در موقع جابه جایی از وارد شدن هر نوع ضربه به آن ها جداً خودداری شود
- پس از اتمام کار لازم است صفحه صافی را تمیز کنند و سطح آ ن را با کاور مخصوص بپوشانند .
- صفحه صافی های گرانیتی بزرگ را باید با استفاده از لیفتراک دستی یا ماشینی حمل و نقل نمود .
- قبل از انجام آزمایش لازم است صفحه صافی را تراز نمود .
- از آن جا که صفحه صافی دارای وزن بالایی است، به منظور جلوگیر از بروز حادثه لازم است دقت شود تا انگشتان دست زیر آن نماند .
- درهنگام اندازه گیری بهتر است از قسمت وسط آن استفاده شود .
- صفحه صافی ها از وسایل آزمایشگاهی محسوب می شوند و دارای رده بندی هستند بنابراین، لازم است آن ها در موعد مقرر کالیبره و تعیین رده شوند .
- با توجه به این که صفحه صافی های گرانیتی شکننده هستند. لذا می بایست دقت نمود تا در هنگام استفاده از وارد شدن ضربه و برخورد قطعات کار و ابزار به سطح آنها جلوگیری شود ، تا در سطح آن کندگی و ناصافی ایجاد نشود .